Νάρκισσος; Όχι, ευχαριστώ

Αυτό που με τρελαίνει με τους αρχαίους Ελληνικούς μύθους, είναι η απίστευτη διεισδυτικότητά τους στην ανθρώπινη ψυχή- ο τρόπος δηλαδή που αντικατοπτρίζουν, πολλές φορές ασυνείδητα, αρχετυπικές ανθρώπινες καταστάσεις, τις οποίες αναγνωρίζουμε ακόμη και σήμερα και τις αισθανόμαστε οικείες. Την αγάπη μου αυτή για τη μυθολογία τη χρωστάω σε έναν πολύ σημαντικό άνθρωπο που πέρασε από τη ζωή μου πριν από δέκα περίπου χρόνια και εξακολουθεί πολλές φορές, ακόμη και σήμερα, να μου δίνει εναύσματα να δω τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες.

Ο μύθος της Ηχώς και του Νάρκισσου είναι ένα τυπικό παράδειγμα, ένα από τα πολλά που έχουν βρει τη θέση τους στο σύγχρονο συμβολισμό της ψυχιατρικής. Ως γνωστόν, ο Νάρκισσος υπήρξε ένας εξαιρετικά όμορφος νεαρός, που δεν είχε όμοιο. Τον ερωτεύτηκε παράφορα η Νύμφη Ηχώ, η οποία μπορούσε να επαναλαμβάνει μόνο το τέλος της κάθε πρότασης που ξεστόμιζε κάποιος. Όταν ο Νάρκισσος την αρνήθηκε, η Ηχώ γεμάτη θλίψη και απογοήτευση μαράζωσε, μέχρι που απέμεινε μόνο η φωνή της. Ούτε και ο Νάρκισσος όμως είχε καλό τέλος. Σύμφωνα με προφητεία που δόθηκε στη μητέρα του, ο Νάρκισσος θα ήταν ευτυχισμένος μέχρι τη μέρα που θα γνώριζε τον εαυτό του. Αυτό και έγινε-όταν είδε τυχαία τον αντικατοπτρισμό του στο νερό ενός ποταμού, τον ερωτεύτηκε παράφορα. Αδυνατώντας όμως να προσεγγίσει το αντικείμενο του πόθου του, που δεν ήταν παρά ο ίδιος του ο εαυτός, ο Νάρκισσος μαράζωσε και εκείνος από τη θλίψη και μεταμορφώθηκε στο γνωστό μας κίτρινο λουλούδι με το ίδιο όνομα.

Η σύγχρονη ψυχολογία και ψυχιατρική δανείστηκε το όνομα του Νάρκισσου προκειμένου να περιγράψει μια παθολογική διαταραχή της προσωπικότητας, η οποία χαρακτηρίζεται από την εγωκεντρικότητα, την έλλειψη εμπάθειας (της ικανότητας να συμπάσχει κανείς με τους άλλους) και ασυνείδητων ελλείψεων στην αυτοπεποίθηση.

Σχεδόν όλοι μας διατηρούμε κάποια ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, αλλά το να είναι κανείς επαρμένος, να έχει πολλά δικά του επιχειρήματα ή να είναι εγωιστής δε σημαίνουν απαραίτητα πως πάσχει από κάποια διαταραχή της προσωπικότητάς του. Ο Ναρκισσισμός αποτελεί ένα μακροχρόνιο μοτίβο αφύσικης συμπεριφοράς, σκέψης και συναισθημάτων σε διάφορες καταστάσεις. Η συναναστροφή με έναν νάρκισσο μπορεί να κάνει κάποιον να αισθανθεί άσχημα για τον εαυτό του. Οι Νάρκισσοι συνήθως είναι εξαιρετικοί στη δουλειά τους. Είναι όμως εκείνοι οι άνθρωποι που συνήθως απομακρύνουν τους συνεργάτες, τους υφιστάμενους, τους μαθητές και τους πελάτες-οι άνθρωποι απομακρύνονται εξοργισμένοι ή λυπημένοι.

Όσον αφορά τις διαπροσωπικές σχέσεις των Νάρκισσων, είναι πολύ δύσκολο να περάσει κανείς απλά καλά μαζί τους, χωρίς προβλήματα. Πολλές φορές θα είναι χαμηλών τόνων, παθητικοί και θα εξαρτώνται από εσάς-και αυτό στις καλές στιγμές τους. Είναι ανίκανοι να αγαπήσουν οτιδήποτε ή οποιονδήποτε και συνεπώς δεν αισθάνονται τις απλές χαρές της ζωής, παρά μόνο την κάλυψη των σωματικών τους αναγκών. Υπάρχει μόνο ένας τρόπος να κάνετε έναν Νάρκισσο ευτυχισμένο: να του κάνετε όλα τα χατήρια και να συμφωνείτε μαζί του για τα πάντα. Υπάρχει επίσης μόνο ένας τρόπος να σας φερθούν καλά: κρατήστε τις αποστάσεις σας. Μπορούν να είναι καλοί, ακόμη και γοητευτικοί, να φλερτάρουν και να είναι ιδιαίτερα σαγηνευτικοί στους ξένους και θα σας κολακέψουν μέχρι αηδίας αν θέλουν κάτι από εσάς. Όταν προσπαθήσετε να τους προσεγγίσετε με τον φυσιολογικό τρόπο, θα σας πουν ότι τους πιέζετε συναισθηματικά και θα απομακρυνθούν, γιατί ζητάτε πολλά.

Κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, που θα σας επιτρέψουν να ανακαλύψετε αν κάποιος κοντινός σας άνθρωπος είναι Νάρκισσος, είναι τα ακόλουθα:

-Συναισθηματική ανωριμότητα
-Εγωκεντρικότητα
-Ελάχιστη, αν όχι ανύπαρκτη μεταμέλεια για λάθη
-Κακή κρίση
-Αδυναμία μάθησης από την εμπειρία-δεν είναι σε θέση να μάθει από τα λάθη του
-Αδυναμία αντίληψης των συνεπειών των πράξεών του
-Έλλειψη συνείδησης

-Ανεπαρκείς διαπροσωπικές δεξιότητες-αδυναμία έκφρασης συναισθημάτων. -

-Αναισθησία αναφορικά με τις ανάγκες των άλλων
-Χαμηλή αντοχή στο στρες
-Αδυναμία διατήρησης γνήσιας πίστης σε ανθρώπους
-Ακυρώνει υποχρεώσεις χωρίς λόγο ή προειδοποίηση
-Αναλαμπές αισθημάτων, μέχρι κανείς να πειστεί πως πρόκειται ν’ αλλάξει
-Σε μια σχέση εμπιστοσύνης, προδίδει τις δεσμεύσεις του και μπλοκάρει συναισθηματικά όταν έρχεται κοντά σε αυτούς που ισχυρίζεται πως αγαπά
-Με δυσκολία διαχειρίζεται το χρόνο και τις δραστηριότητές του
-Ιστορικό παραιτήσεων και διαπροσωπικών συγκρούσεων στον εργασιακό χώρο
-Ανίκανος να διατηρήσει μια πιστή σχέση. Φλερτάρει υπερβολικά και κάνει απρεπή σχόλια για άλλες γυναίκες
-Θεωρεί πως γνωρίζει περισσότερα από τους άλλους ανθρώπους και πως είναι αλάνθαστος. Πείθει τους άλλους για την προοπτική του.
-Δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για την συμπεριφορά του
-Πάντα θεωρεί πως οι άλλοι δεν τον καταλαβαίνουν

Ποια είναι η συμβουλή μου για το πώς να αντιμετωπίσετε έναν Νάρκισσο; Απλά, να μη γίνετε η Ηχώ του και να απομακρυνθείτε με ανάλαφρα πηδηματάκια, διαφυλάσσοντας με αυτόν τον τρόπο την ψυχική σας υγεία και ηρεμία.